Aflevering 1: "De Ein­stein­te­le­scoop is geen telescoop!"

Hier gaan we wat dieper in op wat er gezegd wordt, en geven links naar meer bronnen van info. Toch nog vragen? Stuur ze naar ons!

• De Minister-President heeft gezegd: “Dat gaat de vergrijzing oplossen”. Zie:
  • Artikel in de VRT (18/02/2025)
  • Artikel in De Tijd (18/02/2025)
• Waar wordt de Einsteintelescoop gebouwd? Rond het drielandenpunt, maar niet exact erop (zie ook hier).
• Wij zijn zelf op het drielandenpunt langsgegaan (zie hier).
• “Mijn ADHD vrouw”: Daniel zijn vrouw bevestigt dat ze vermoedt dat ze ADHD heeft. Voor meer over het concept “ongediagnosticeerde volwassenen met ADHD”, raden we het cartoon-boek “De ADHD handleiding van Arnoleon” sterk aan.
• De naam “Einsteintelescoop”: De naam “Einsteintelescoop” zou besproken en gekozen zijn op een wetenschappelijke conferentie in de beginjaren van het project. Na een vruchteloze dag discussiëren, hadden de wetenschappers echter nog geen naam kunnen kiezen. Naar verluidt deed één van hen daarna thuis zijn beklag, waarna zijn vrouw hem vroeg: “Waarom niet gewoon ‘Einsteintelescoop’ als naam?” Et voilà!
• Onder de grond “luisteren”: De Einsteintelescoop zou onder de grond gebouwd worden, om hem te isoleren van de trillingen van o.a. menselijke activiteiten bovengronds (zie ook hier).
• “ET phone home”: Meningen verschillen, maar volgens Daniel is de associatie met de beroemde film “E.T. the Extraterrestial” nog een reden waarom “Einsteintelescoop” en de bijhorende afkorting ongelukkig gekozen zijn.
• CERN, de deeltjesversneller in Genève: CERN wordt als voorbeeld gegeven van het paradepaard van Europese samenwerking, als gigantische infrastructuur en focuspunt voor een ecosysteem van high-tech bedrijven. CERN is onder andere bekend voor de ontdekking van het Higgs-deeltje in 2012, en een beroemde technologische spin-off die in 1989 uit het CERN voortkwam is het World Wide Web (het internet)!
• “Einstein Valley”: zie ook artikels gelinkt bij het bovenste puntje. Hier vind je ook een link naar de volledige tekst van de socio-economische impactstudie van Econopolis.
• Heel veel innovatie in high tech en andere vlakken in Vlaanderen: We zijn “klaar” voor de Einstein Valley (zie bijv. hier).
• Concurrentie:
  • Sardinië (Italië), en het “grote verschil is dat wij een driehoek willen bouwen”; het alternatief dat Italië wil bouwen is een L-vormige detector (zoals de huidige detectoren LIGO en Virgo). De site van de Italiaanse kandidatuur vind je hier.
  • Saksen (Duitsland) werd ook relatief recent toegevoegd als officiële derde kandidaat (zie hier).
• Drielandenpunt als “Steen in the middle of nowhere”: zie de foto hieronder!
• 400 jaar geleden, Galileo als eerste die de telescoop perfectioneerde en gebruikte om naar het heelal te kijken (zie beschrijvingen hier of hier).
• “Het donkere heelal”: Slechts 5% van het heelal is zichtbaar (stuurt of weerkaatst licht). Zie hier voor wat inleiding of bekijk de inspirerende 600-seconden lezing van Thomas Hertog.
• Zwaartekracht is zwak: Zie hier voor een uitleg over zwaartekracht; ook hier vind je een leuk artikel.
• Wanneer komt de Einsteintelescoop er? We vermelden in deze aflevering nog niet echt een tijdslijn. Naar verwachting wordt in 2027 beslist welke kandidaat-regio de Einsteintelescoop mag bouwen. De bouw zelf zou een tiental jaar duren. De Einsteintelescoop zelf zal dus pas ten vroegste rond 2035 kunnen luisteren naar het heelal.
• Heb je nog vragen? Neem eens een kijkje op de FAQ van de Einsteintelescoop website.

Hier lijsten we enkele vragen op die kunnen dienen als aanzet tot discussie of verder opzoekwerk over de thema's in deze aflevering.
Merk op: we voorzien hier geen concrete antwoorden - kom je er niet uit? Zit je met een prangende vraag? Stel ze gerust via het podcast-contactformulier!

Wetenschap - Zwaartekrachtgolven en detectoren

• Waarom “zien” zwaartekrachtgolven andere dingen dan licht? Welke info mis je als je alleen met licht naar het heelal kijkt?
• Hoe zou een zwaartekrachtgolfdetector eruit moeten zien die zwaartekrachtgolven met een heel lage frequentie zou moeten detecteren?
• Welke natuurkundige doorbraak zou jij het liefst uit ET zien komen, en waarom?
• Wat als ET 10 jaar vertraging oploopt? Wat betekent dat voor de onderzoekers, de regio en jongeren die nu op school zitten?
• Wat als ET straks iets meet dat niet past in onze theorieën? Hoe zou de wetenschap daar mee omgaan?

Locatie en omgeving

• Het drielandenpunt: welke praktische voordelen of problemen geeft bouwen over landsgrenzen heen?
• Wat weegt zwaarder: wereldwijde wetenschappelijke winst of lokale bezwaren? Wanneer slaat de balans om?
• Is “wetenschapstoerisme” rond ET wenselijk? Wat zijn de spelregels voor duurzaam bezoek?
• Vind jij dat publiek geld naar fundamenteel onderzoek moet gaan als de voordelen nog onbekend zijn? Waarom wel/niet?
• Stel je bent minister: wat zou jou overtuigen om voor Euregio Maas-Rijn te kiezen en niet voor Saksen of Sardinië? Wat vind je belangrijker bij zo’n keuze: wetenschappelijke kwaliteit van de bodem/ligging, de prijs, of het effect op de regio?
• Als jij een campagne zou mogen voeren voor de Euregio om de ET “binnen te halen”, hoe zou je dat aanpakken? (slogan, spotje, event, …)

Communicatie en interesse

• Welke naam/slogan zou jij op een billboard zetten bij het drielandenpunt om voorbijgangers nieuwsgierig te maken?
• Hoe balanceer je kosten, prestaties en bouwtijd in zo’n megaproject? Wat zou jij prioriteit geven?
• Daniel heeft wat kritiek op de naam “Einsteintelescoop”. Wat vind jij van die naam? Kan jij een betere naam verzinnen (en waarom zou dit beter passen)?
• Kato, Bert zijn 15-jarige dochter, lijkt op eerste zicht niet zo enthousiast over (of geïnteresseerd in) het Einsteintelescoop-project. Hoe sta jij er tegenover? Denk na over hoe het project jouw leefwereld zou raken - nu of in de toekomst - en waarom je er al dan niet geïnteresseerd in zou moeten zijn.
• Wat zou jou (of Kato) wél kunnen warm maken voor ET: een cool bezoekerscentrum, stages, VR-ervaring, beroepen-dag…? Werk je keuze uit in wat detail.