Toekomstbestendige bouw
De bouw, logistiek en inrichting van de uitgebreide ondergrondse infrastructuur van de detector vraagt om innovatieve en kostefficiente oplossingen voor trillingvrije, circulaire en duurzame bouwinnovaties in ondergrondse infrastructuur.
De Einsteintelescoop is een van Europa’s meest ambitieuze ondergrondse infrastructuurprojecten en stelt ongekende eisen aan precisie, duurzaamheid en innovatie in bouwtechnologieën.
Deze baanbrekende zwaartekrachtsgolfdetector wordt gerealiseerd in een complex ondergronds netwerk met een totale lengte van ongeveer 30 kilometer. Dit vereist bouwoplossingen die trillingsvrije langdurige stabiliteit garanderen en gelijktijdig voldoen aan de ambitieuze doelstellingen van de Europese Unie voor een circulaire en koolstofneutrale economie in 2050.
België, Nederland en Duitsland zijn erkend als koplopers op het gebied van circulair bouwen in Europa. Dit positioneert bedrijven uit onze regio aan de voorhoede bij het ontwikkelen van de volgende generatie bouwtechnologieën die de toekomst van duurzame ondergrondse infrastructuur zullen bepalen.
De bouwsector is momenteel verantwoordelijk voor 35% van de afvalproductie en 5-12% van de nationale CO2-uitstoot in Vlaanderen. Dit vormt zowel een uitdaging als een kans voor bedrijven om revolutionaire benaderingen te ontwikkelen die de bouwsector transformeren van een milieu-impactrijkevolle sector naar een sector die actief bijdraagt aan duurzaamheidsdoelstellingen.
Het Einsteintelescoop-project biedt een unieke proeftuin voor bedrijven om technologieën te ontwikkelen die de standaard zullen worden voor grootschalige infrastructuurprojecten in de komende decennia.
Uitdagingen
De bouw van de Einsteintelescoop brengt veelzijdige technische uitdagingen met zich mee die baanbrekende innovaties vereisen in ondergrondse bouwmethoden. Het project stelt extreem hoge eisen aan trillingsisolatie, met behoud van structurele integriteit gedurende tientallen jaren, en dit alles in complexe geologische omstandigheden. Traditionele gekende bouwmethoden volstaan niet om te voldoen aan de strenge eisen van de telescoop op het gebied van trillingsvrije omgevingen, stabiliteit en langdurige duurzaamheid ondergronds.
Oplossingen voor structural health monitoring met sensoren (temperatuur, vocht, trillingen, vervormingen) wordt essentieel geacht, aangezien zelfs minimale afwijkingen de extreem gevoelige metingen kunnen verstoren. Tijdens de operationele meetcampagnes, die maanden tot jaren duren, zijn de tunnels niet toegankelijk voor inspectie of herstel, waardoor continue en autonome monitoring onmisbaar is. Herstelstrategieën moeten vooraf gevalideerd zijn en gebaseerd op voorspellende modellen om snel en gericht tussen observatiecycli te kunnen ingrijpen.
Daarbij moet het project een voorbeeldfunctie vervullen op het gebied van circulair bouwen door efficiënt materiaalhergebruik, minimale milieu-impact en innovatieve tunnelbouw en prefabstructurele beton oplossingen te integreren, vanaf de ontwikkelingsfase tot en met de uiteindelijke ontmanteling. Slimme digital twin-modellen zullen vanaf de start integraal worden ingezet voor het opvolgen van materiaalstromen, energieverbruik en structurele respons van ruwbouw tot operationele fase.
Bedrijven staan voor de uitdaging bouwtechnologieën te ontwikkelen die gelijktijdig ongeëvenaarde precisie, ambitieuze duurzaamheidsdoelen inclusief sterke reducties van de embedded ingebedde CO2-uitstoot én kosteneffectiviteit realiseren, zodat opschaling naar andere strategische infrastructuurprojecten mogelijk is. In lijn met de SDG-doelstellingen en het ET Sustainability Plan kunnen ook CO₂-pricing, circulair grondverzet, en energiebeheer meegenomen in het ontwerp en beheer van het infrastructuurnetwerk.
De realisatie van de Einsteintelescoop in de Euregio Maas-Rijn vereist bovendien diepgaande integratie van milieubewuste werfinrichting, efficiënte logistiek, duurzaam grondverzetbeheer, en bescherming van kwetsbare Natura 2000 habitats. Ook de bouwlogistiek en energievoorziening (zoals de toepassing van lage-emissietechnieken op de werf en gebruik van hernieuwbare energiebronnen) worden actief mee opgenomen in het duurzaamheidskader.
De samenwerking tussen kennisinstellingen en industrie heeft als doel om een uitgebreid innovatie-ecosysteem te creëren voor de ontwikkeling van bouwtechnologieën van de volgende generatie, met aanzienlijke valorisatiepotentieel buiten de Einsteintelescoop.
Deelnemende bedrijven krijgen toegang tot toonaangevende onderzoeksfaciliteiten en co-creatiemogelijkheden met vooraanstaande Europese universiteiten, waardoor zij zich kunnen positioneren in de opkomende circulaire bouwmarkt die jaarlijks miljarden euro’s vertegenwoordigt. De ET vormt hierbij een referentieproject voor de ontwikkeling van technologieën op het snijvlak van civiele techniek, meettechnologie, klimaataanpassing en slimme infrastructuur; inzetbaar in andere grootschalige R&D-faciliteiten, tunnels, cleanrooms of energienetwerken.
Binnen de samenwerking worden meerdere ontwikkelingssporen gevolgd:
- materiaalinnovaties gericht op duurzame, herbruikbare bouwmaterialen die zijn geoptimaliseerd voor trillingsdemping en langdurige stabiliteit
- procesinnovaties zoals BIM-gestuurde logistiek, geautomatiseerde tunnelbouwsystemen, en digital twin-technologieën voor en realtime structurele monitoring en met levensduurbeheer, én
- systeeminnovaties waarbij deze doorbraken worden geïntegreerd tot robuuste infrastructuuroplossingen.
De opgedane kennis en ontwikkelde technologieën zijn direct toepasbaar binnen de bouwsector, zeker nu overheden steeds vaker circulaire strategieën eisen bij aanbestedingen en CO2-beprijzingsmaatregelen doorvoeren die lage-emissiebouw stimuleren. We streven ernaar een netwerk van circulaire bouwkoplopers te creëren, met ruimte voor technologieoverdracht en marktuitbreiding in regio’s die zich inzetten voor de transitie naar een circulaire economie.
Domein experten
Dr. Niels Hulsbosch - Buildwise (email hidden; JavaScript is required)
Dr. Michiel Ritzen - VITO (email hidden; JavaScript is required)
Prof. Dr. Ruben Snellings - KU Leuven (email hidden; JavaScript is required)
Bekijk hier de presentatie van de informatiesessie van 18 juni 2025.
Andere case studies
Bekijk alle case studies
Smet Group boort mee aan de toekomst van de Einsteintelescoop
Innovatieve Integratie van Machine en Gebouwbeheer
